کویر مرنجاب اصفهان یکی از کویرهای کوچک اما بسیار زیبای ایران است که در قلب بیابان های مرکزی ایران قرار دارد. این کویر در دل خود یک کاروانسرای بسیار زیبا دارد که به کاروانسرای مرنجاب معروف است و البته یکی از ۹۹۹ کاروانسراهایی است که شاه عباس صفوی در ایران ساخت.
.
چرا کویر مرنجاب؟
.
زیبایی کویر مرنجاب در نوع خود بی نظیر است و می توانید در نیمه دوم سال، زمانی که همه جا سرد است لذت قدم زدن روی شن های داغ را تجربه کنید.
انجام تفریحاتی نظیر شترسواری، موتور چهارچرخ و آفرود در کویر مرنجاب امکان پذیر است.
یکی از کاروانسرای های عباسی ایران در قالب یک اقامتگاه سنتی در این کویر قرار دارد و تجربه اقامت در یک کاروانسرای قدیمی در دل کویر را به شما هدیه می دهد.
این کویر در نزدیکی دریاچه نمک آران و بیدگل قرار دارد و دیدن پلی گون های دریاچه و غروب زیبای آن خالی از لطف نیست. همچنین تماشای جزیره سرگردان این دریاچه نیز تجربه ای متفاوت به شما ارائه می دهد.
کویر مرنجاب پوشش گیاهی و جانوری متنوعی دارد و همین موضوع می تواند بازدیدی جالب و متفاوت برای شما از یک کویر رقم بزند.
.
در مسیر رسیدن به مرنجاب …
.
قبل از هر چیز بهتر است بدانیم که کویر مرنجاب در فاصله تقریبی ۴۸ کیلومتری شمال شهرستان آران و بیدگل در استان اصفهان قرار گرفته است که بخشی از بیابان بزرگ بند ریگ بوده و در غرب آن قرار دارد. مرنجاب از شمال به دریاچه نمک که با نام دریاچه نمک آران و بیدگل و دریاچه نمک مسیله هم شناخته می شود، محدود شده است و در ارتفاع ۸۵۰ متری از آب های آزاد قرار دارد.
.
قبل از آغاز سفر بدانید
.
برای رسیدن به این کویر، وارد جاده ای می شوید که مرنجاب نام دارد. از ابتدای این جاده تا کاروانسرای مرنجاب -که در بخش دیدنی ها کامل به آن می پردازیم- حدود ۴۰ کیلومتر راه در پیش دارید؛ مسیری به شدت ناهموار که طی آن بیشتر از چیزی که انتظار دارید زمان می برد. این نکته را هم باید در نظر بگیرید که نباید با هر نوع وسیله نقلیه ای وارد این جاده شوید و بهتر است از ماشین های دو دیفرانسیل و قوی استفاده کنید. نکته دیگری که باید در این مسیر به آن توجه کنید آن است که در طول مسیر و حدودا هر ۵۰۰ متر یک بار تابلوهایی را می بینید که به شما اعلام می کنند راه را درست آمده اید. هوشیار باشید و اگر این تابلوها را ندید از همان مسیری که آمده اید برگردید چرا که در طول مسیر مرنجاب چندین بار با دو راهی های مختلف مواجه می شوید.
.
این مسیر مملو از درخت های گز و تاغی است که برای سیراب کردن شترهای صحرا در مقابل سختی های کویر مقاومت می کنند. اگر در کنار جاده بایستید تا درختان را تماشا کنید، احتمال دارد بزمجه هایی را زیر درختان ببینید که گرما امان‌شان را بریده و به سایه درخت ها پناه آورده اند. کمی که جلوتر بروید به یک شیب بسیار تند در جاده خواهید رسید که به آن خطب شکن می گویند که یکی از جذابیت های این مسیر به شمار می رود.
همین طور که به سمت کاروانسرا پیش می روید به یک دو راهی خواهید رسید که در یک سوی آن کامیون های حمل نمک در حال جا به جا شدن هستند و پیش زمینه آن دریاچه سفید رنگ و زیبای نمک آران و بیدگل است که چند ضلعی های بلوری شکلش سالانه گردشگران زیادی را به سمت خود می کشاند. در میان این دریاچه شاید یکی از جالب ترین جاذبه های این کویر جا خوش کرده باشد، آن هم جزیره سرگردان است -در بخش دیدنی ها بیشتر در مورد دریاچه و جزیره می خوانیم- که از دور خود نمایی می کند. همچنین قبل از آن که به کاروانسرای مرنجاب برسید با دو کاروانسرای دیگر روبرو می شوید که امکانات محدودی در اختیارتان می گذارند. حال که به این کویر زیبا رسیدیم در ادامه همراه ما باشید تا با دیدنی ها و تفریحات مرنجاب بیشتر آشنا شویم…
.
.
.
آشنایی با کویر مرنجاب | قلب کویرهای ایران
.
جاده را که به آخر رساندید به کاروانسرای شاه عباسی می رسید که به نوعی مروارید این کویر زیبا هم هست و زمانی استراحتگاه تاجرانی بوده که از طریق جاده ابریشم، به سرزمین های دور می رفتند؛ کاروانسرایی با برج و باروهای بسیار بلند که اطرافش با شن های طلایی رنگ کویر احاطه شده است و امروز در قالب یک اقامتگاه سنتی از مسافران میزبانی می کند. هر چه از کاروانسرا دورتر شوید بیشتر خود را غرق این دریای بی پایان شنی می بینید که در برخی جاهایش مملو از درختان تاغ است، آن قدر انبوه که به آن ها جنگل های تاغ هم می گویند. اگر کمی به تپه های شنی دقت کنید شاید رد پای حیوانات کویری مثل گربه های و روباه های شنی را هم ببنید که لحظه ای برای شکار از مکان امن خود بیرون آمده اند.
شاید بتوان این کویر را قلب کویر های ایران نامید چرا که در مرکزی ترین قسمت بیابان های ایران قرار گرفته است و البته به خاطر نزدیکی به پایتخت و ویژگی های مناسب جغرافیایی، داشتن فضایی امن و اعتدال نسبی آب و هوایی فضایی مناسب برای توسعه گردشگری و سرمایه گذاری های بلند مدت است.
در مجموع باید گفت که زیبایی های این کویر تمام نشدنی است؛ تپه‌های شنی بلند، دریاچه نمک بی نظیر و جزیره سرگردانی که در وسط دریاچه قرار دارد همه و همه به زیبایی های این کویر می افزاید. در ادامه به بررسی ویژگی های مختلف این کویر زیبا بپردازیم.
.
.
دیدنی های کویر مرنجاب
.
مرنجاب دیدنی های شگفت انگیزی در خود دارد که شاید جای دیگر نتوانید نظیرشان را پیدا کنید. در ادامه دیدنی های این کویر را با هم مرور می کنیم:
.
۱- کاروانسرای عباسی مرنجاب
.
این بنا در سال ۱۰۱۲ هجری قمری به دستور شاه عباس صفوی در مسیر جاده تجاری ابریشم ساخته شد. در اصل این کاروانسرا جهت رفاه حال تاجران و مسافرانی ساخته شده بود که اغلب از مسیر های کویری عبور می کردند. این کاروانسرا تقریبا به شکل مربع و در زمینی به مساحت نزدیک به ۳۵۰۰ متر مربع ساخته شده و دارای ۲۹ اتاق است. بالای کاروانسرا باروهایی وجود دارد که به شکل سنگرهای حفاظتی هستند و گفته می شود که در گذشته حدود ۵۰۰ پاسدار مسلح وظیفه محافظت از این کاروانسرا (قلعه (۱)) را داشتند.
و اما مهمترین ویژگی این بنا وجود قنات آب شیرین است که در کویری خشک و بی آب و علف، ویژگی بسیار مهمی تلقی می شود و هر ساله گردشگران زیادی را به خود جذب می کند. یکی دیگر از جذابیت های این کاروانسرا حوضچه آب بزرگی است که در ضلع جنوبی کاروانسرا قرار دارد و گه‌گداری حیوانات تشنه کویر از آن آب می خورند و سیراب می شوند.مسافرانی که می خواهند تجربه اقامت در یک کاروانسرای تاریخی در دل کویر را داشته باشند حتما به این کاروانسرا سر خواهند زد. اگر قصد چادر زدن در کویر را دارید، اطراف کاروانسرا که سنگ فرش هم شده مکان بسیار مناسبی است.
مالکیت و مرمت کاروانسرا
این کاروانسرا تا سال ۱۳۷۸ به فردی به نام عباس شیبانی تعلق داشت و از آن برای آغل گوسفندانش استفاده می کرد. در همان سال این بنا، توسط سازمان میراث فرهنگی خریداری شد و در قالب طرح پردیسان به همراه خانه عامری های کاشان مورد مرمت قرار گرفت. مرمت بنا تا سال ۸۲ طول کشید و تمامی اتاق های آن که به خرابه تبدیل شده بودند به طور کامل مورد مرمت قرار گرفتند. پس از مرمت، بنا تحت پوشش صندوق حفظ و احیای اماکن تاریخی که زیر نظر سازمان میراث فرهنگی فعالیت می کند، قرار گرفت. این کاروانسرا در ۳۰ تیر ۱۳۸۴ با شماره ۱۲۱۲۶ به ثبت میراث ملی رسید و امروز به عنوان یک اقامتگاه سنتی به فعالیت خود ادامه می دهد.
.
۲- دریاچه نمک آران و بیدگل
.
دریاچه نمک، دریاچه نمک مسیله و دریاچه نمک آران و بیدگل همگی نام های این دریاچه زیبا و آینه ای هستند که در کویر مرکزی ایران قرار گرفته و رودهایی مثل رود شور به آن می ریزد. این دریاچه زیبا کمی دورتر از کاروانسرای عباسی مرنجاب و در ۹ کیلومتری آن قرار گرفته و وسعتی بالغ بر ۶۴۷ کیلومتر مربع دارد. دریاچه نمک در بیشتر طول سال خشک و پوشیده از نمک است، با این وجود پس از بارش باران و تبخیر آب می‌توان با صحنه‌های جالبی مانند اشکال هندسی حاصل از رسوبات نمک مواجه شد که به آن ها پلی گون گفته می شود. دریاچه نمک مثلثی شکل بوده و عمق آن چیزی بین ۵ تا ۵۴ متر است که توسط لایه های خاک رس از یکدیگر جدا شده اند. دریاچه نمک آران و بیدگل از مهمترین پایگاه های استخراج نمک خوراکی و صنعتی ایران به شمار می رود.
دسترسی به دریاچه نمک آران وبیدگل
اگر از سمت آران و بیدگل می آیید، ۵ کیلومتر مانده به کاروانسرا به دوراهی دریاچه نمک خواهید رسید و اگر از سمت کاروانسرا به سمت دریاچه می روید وقتی به دوراهی رسیدید مسیر شمالی را ادامه دهید تا وارد مسیر دریاچه شوید.
نکته: زمین های اطراف دریاچه بشدت باتلاقی هستند و رانندگی در خارج از این دو مسیر می تواند باعث فرو رفتن خودرو در گل های کویری شود.
.
۳- جزیره سرگردان مرنجاب
.
جزیره سرگردان یکی دیگر از جذابیت‌های طبیعی این کویر به شمار می‌رود که در دریاچه نمک قرار دارد؛ البته باید توجه کنیم که این جزیره به جای سرگردان بودن در آب در دریایی از نمک سرگردان شده است. زیبایی این جزیره زمانی پدیدار می شود که در کویر باران ببارد. وقتی بارندگی آغاز می شود، اطراف کویر را ۲ تا ۵ سانتیمتر آب فرا می گیرد و تکان خوردن آب باعث می شود که فکر کنید این جزیره در حال تکان خوردن و سرگردان است.
دلیل دیگری که برای سرگردان بودن جزیره بیان می کنند، این است که در دامنه این جزیره همیشه ابری از غبار وجود دارد و خطای دید باعث می‌شود شبیه به یک کشتی سرگردان در دریا به نظر برسد. تمام این دلایل باعث شده اند که به این جزیره لقب سرگردان بدهند.
در گذشته مردم فکر می کردند که این جزیره مانند کشتی سرگردانی است که در دریاى بیکران نمک پدیدار مى شود چون عواملی که در بالا به آن اشاره کردیم موجب خطای دید می شد و مردم فکر می کردند که جزیره در حال تکان خوردن است و از آن پس به آن جزیره سرگردان گفتند که هنوز هم این نام را با خود یدک می کشد.
توجه داشته باشید که شما فقط دو ماه در سال می‌توانید جزیره سرگردان را مشاهده کنید. در باقی ماه‌های سال به علت خشک شدن آب این جزیره تبدیل به نمک زار می‌شود.
.
۴- چاه دستکند (دستکن)
.
این چاه در فاصله ۵ کیلومتری از شرق کاروانسرا قرار گرفته و آب شیرین و گوارایی دارد. گفته می شود دلیل وجود آب شیرین در چاه، وجود لایه های ماسه است که شوری آب را به خود گرفته و آب را با کم ترین درصد نمک تصویه می کنند. نقل شده که امام رضا (ع) در مسیر عبور از عراق به مشهد این چاه را با دستان خود حفر کرده است بنابراین آن را بسیار مقدس می دانند. این چاه همچنین بخشنده گی اش را به حیوانات کویری نشان داده و شترهای زیادی از این چاه آب می خورند و سیراب می شوند.
.
منبع: کارناوال
